ΚΟΛΙΚΟΣ ΝΕΦΡΟΥ
ΚΟΛΙΚΟΣ ΝΕΦΡΟΥ
Τι είναι ο κολικός του νεφρού;
Ο κολικός νεφρού παρουσιάζεται όταν η ροή των ούρων από τους νεφρούς εμποδίζεται από κάποιο κώλυμα. Αυτό συνήθως είναι λίθος (πέτρα) στον ουρητήρα, δηλαδή τον σωληνωτό αγωγό μέσω του οποίου τα ούρα κατεβαίνουν από τους νεφρούς στην ουροδόχο κύστη. Ο πόνος του κολικού οφείλεται στη διόγκωση (διάταση) του πυελοκαλυκικού συστήματος του νεφρού και κατά επέκταση ερεθισμού των νευρικών ινών στην κάψα του νεφρού.
Αλλες αιτίες κολικού του νεφρού μπορεί να είναι καρκίνος του ουρητήρα που εμποδίζει τη ροή των ούρων ή πήγμα αίματος, όπως και εξωτερική πίεση στους ουρητήρες από διογκωμένο λεμφαδένα.
Ο κολικός του νεφρού εμφανίζεται συνήθως με πολύ ισχυρό πόνο στην οσφύ (μέση) από τη μία πλευρά, ο οποίος επεκτείνεται προς τα μπροστά και πλάγια. Δεν υπάρχουν θέσεις που να ηρεμούν τον ασθενή, ο οποίος στριφογυρνάει χωρίς ανακούφιση, σε αντίθεση με τον πόνο από τη μέση που οφείλεται σε ισχιαλγία ή σε μυϊκό σπασμό και συνήθως ο ασθενής ανακουφίζεται σε συγκεκριμένη θέση. Μπορεί να συνοδεύεται από ναυτία και έμετο.
Τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα για την αντιμετώπιση του πόνου του κολικού είναι τα αντιφλεγμονώδη, όπως η δικλοφαινάκη (voltaren) που μπορεί να χορηγηθεί είτε με ένεση σε μυ συνήθως στο γλουτό, ή από το στόμα (αλλά με γεμάτο στομάχι μετά από γεύμα) ή σε υπόθετο. Χορηγείται κυρίως σε ισχυρό πόνο και για περιορισμένο διάστημα. Για πιο ήπιο πόνο συστήνεται η παρακεταμόλη (depon, panadol, apotel).
Τι εξετάσεις πρέπει να κάνει κάποιος που εμφανίζει κολικό;
Αρχικά ο ουρολόγος θα μάθει από τον ασθενή για το είδος και την ένταση του πόνου και για την συνύπαρξη άλλων συμπτωμάτων. Θα εξετάσει τον ασθενή κλινικά, στην κοιλιά και στην πλάτη.
Αν υπάρχει υποψία κολικού του νεφρού θα πρέπει να εξεταστούν τα ούρα του ασθενή στο εργαστήριο για αίμα (μικροσκοπική αιματουρία) και για την πιθανότητα ουρολοίμωξης. Επίσης, συστήνεται να γίνει υπέρηχος των νεφρών και ακτινογραφία νεφρών- ουρητήρων- κύστεως για να βρεθεί αν υπάρχει κάποιος λίθος του νεφρού ή του ουρητήρα.
Η πιο αξιόπιστη εξέταση για να βρεθεί η αιτία του κολικού, ειδικά αν ο υπέρηχος και η ακτινογραφία δεν είναι βοηθητικά, είναι η αξονική τομογραφία νεφρών και κοιλίας χωρίς σκιαγραφικό.
Πώς αντιμετωπίζεται ο κολικός;
Εκτός από τα παυσίπονα που ανακουφίζουν τον πόνο του κολικού, η κύρια αντιμετώπιση του είναι η λύση του αιτίου (για παράδειγμα της πέτρας) που προκαλεί απόφραξη. Αρχικά, μπορεί να τοποθετηθεί μέσα από την ουρήθρα και με ήπια μέθη ένα “σωληνάκι” ή αλλιώς στεντ που κρατάει ανοιχτό τον ουρητήρα ώστε να ρέουν τα ούρα. Αν είναι εφικτό αφαιρείται και το εμπόδιο εξ αρχής (αν είναι λίθος/ πέτρα αφαιρείται με λαβίδα ή γίνεται σκόνη με laser).
Ποιες περιπτώσεις κολικού πρέπει να αντιμετωπίζονται με άμεσο χειρουργείο;
Συνήθως ο κολικός μπορεί να αντιμετωπιστεί για μερικές ημέρες με παυσίπονα μόνο, ιδίως σε μικρές πέτρες που μπορεί να αποβάλλει και να ουρήσει από μόνος του σταδιακά ο ασθενής.
Παρόλα αυτά, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ο κολικός θεωρείται επίγουσα κατάσταση και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται όσο το δυνατόν συντομότερα. Αυτές οι περιπτώσεις είναι:
- Ο κολικός μαζί με πυρετό ή ουρολοίμωξη. Σε αυτή την κατάσταση πρέπει να τοποθετείται άμεσα στεντ για να λυθεί το εμπόδιο που δημιουργεί σοβαρή ουρολοίμωξη στον ασθενή.
- Ο κολικός σε ασθενή με ένα νεφρό. Ασθενής που γνωρίζει ή που ανακαλύπτει πως έχει ένα μόνο νεφρό που έχει εμποδιο (πχ πέτρα) θα πρέπει να αντιμετωπίζεται όσο το δυνατόν άμεσα, ώστε να αποφευχθεί η νεφρική ανεπάρκεια.
- Ο κολικός με έξοδο ούρων στην κοιλιά. Αν εξαιτίας του εμποδίου έχει δημιουργηθεί “τρύπα” δηλαδή ρήξη του ουρητήρα και τα ούρα μαζεύονται έξω από το νεφρό προκαλώντας έντονο πόνο στην κοιλιά (ουροπεριτόναιο) θα πρέπει να τοποθετείται άμεσα στεντ, ως ότου κλείσει το σημείο της ρήξης.
- Ο κολικός που έχει επηρεάσει την κρεατινίνη και τη νεφρική λειτουργία, κάτι που θα φανεί σε ειδική εξέταση αίματος ή αν ο ασθενής συνολικά μέσα στην ημέρα βγάζει μικρή ποσότητα ούρων.
- Ο κολικός που δεν περνάει με τα παυσίπονα.